1.
We gebruiken steeds meer natuurlijke materialen
Natuurlijk bouwen doen we zoveel mogelijk met bouwmaterialen recht uit de natuur, die hernieuwbaar of ruim voorradig zijn. Ze zijn lokaal gewonnen en weinig bewerkt, van plantaardige of minerale oorsprong en hebben een lage tot negatieve CO2-impact. Planten slaan CO2 namelijk op. Van materialen die noodzakelijk en zelfs wonderlijk, maar toch belastend zijn, zoals bijvoorbeeld kalk, gebruiken we zo weinig mogelijk en kiezen we de minst belastende versie, namelijk hydraatkalk. Kortom: zo weinig mogelijk plastics, cement of chemicaliën, platen en folies.
Wat dan wel? We gebruiken leem, stro, hennep, kalk, hout, kurk, schelpen, … Deze materialen vormen zowel de structuur als de isolatie en afwerking van een natuurlijk gebouw, in nieuwbouw of renovatie.
2.
We bouwen eenvoudig
We laten weg wat we niet nodig hebben. Een goed ontwerp zorgt ervoor dat je meer met een ruimte kan, en dus kleiner (of niet) kan bouwen.
Maar ook het bouwen kan eenvoudig: een simpele monolithische natuurlijke muur werkt immers het best (zie punt 3). Je plaatst strobalen of kalkhennep in een houtskelet, pleistert de muren vanbinnen en vanbuiten en klaar! Meer hoeft dat niet te zijn. Er zijn geen platen, folies, doeken… nodig. Dus laten we ze (bijna overal) weg.
De vloer in een natuurlijk gebouw ligt bijvoorbeeld op een laag schelpen, niet op beton. Schelpen vormen een anticapillaire en drainerende laag die bovendien de muren van een oud gebouw, vaak zonder onderbreking in de bodem gebouwd, helpt droog te houden. Dat is veel beter dan beton!
3.
De natuurlijke gebouwschil regelt het binnenklimaat
De schil heeft een (erg grote) dampopenheid van binnen naar buiten. In een klassiek laagenergiegebouw zit er een damprem voor de isolatie, hier niet! De gekozen materialen zijn capillair actief en op elkaar afgestemd. Elke laag speelt haar rol in het optimale damptransport. Zo’n wand bevat niet enkel natuurlijke materialen, maar is bovendien ook natuurlijk opgebouwd (punt 2). Die werkt zoals je huid. Het maakt dat de ruimtes in een natuurlijk gebouw bijzonder aangenaam aanvoelen.
In een gebouw van kalkhennep of strobalen dat ook natuurlijk gebouwd is, regelen de buitenwanden actief je binnenklimaat: dat wordt vrijwel stabiel. Dat stabiliserende effect merk je al als je enkele muren natuurlijk opbouwt, maar het systeem werkt optimaal als je het bouwconcept doortrekt naar de hele gebouwschil. Kalkhennep en strobalen kunnen ook in dak en vloer.
De extreem dampopen en capillair actieve muren maken een grote interactie van het gebouw met zijn omgeving mogelijk, en dat hebben we nodig om het binnenklimaat te stabiliseren. De voortdurende schommeling in vochtgehalte (binnen en buiten) en temperatuur (buiten) zijn de motor van deze low-tech binnenklimaatregeling. De R-waarde van de gebouwschil is dynamisch: het gebouw is warmer bij koude en frisser bij warmte.
De actieve muren van zo’n gebouw zorgen ervoor dat je low-tech kan bouwen, omdat een gezond binnenklimaat hier niet volledig afhangt van het ventilatiesysteem. Klimatisatie dient enkel om te helpen bij pieken en wordt daarom vaak kleiner gedimensioneerd.
4.
We werken met zo kort mogelijke ketens
Gebruik wat er al is! Voor je natuurlijk gaat bouwen, kijk je of je wel moet bouwen en of er al iets is dat je kan gebruiken. Je bouwt enkel wat nodig is en doet dat natuurlijk. Zo is de mens niet meer nodig om het achteraf weer op te ruimen: een vergeten natuurlijk gebouw komt in de natuurlijke kringloop terecht en wordt weer natuur, geen afval.
We bouwen met lokale materialen: we gebruiken wat we in onze buurt vinden. Goed stro, bijvoorbeeld, is ruim voorhanden. Onze grondstoffen komen ook uit onze buurlanden, maar we helpen de ontwikkeling van lokalere ketens. Van zodra er goede lokale hennepscheven geproduceerd worden, bijvoorbeeld, gaan we die gebruiken.
Onze materialen zijn bovendien zo weinig mogelijk door een fabriek gegaan. Want ook dat betekent minder CO2-uitstoot. Bovendien komen de fysische eigenschappen van de meeste natuurlijke grondstoffen (punt 3) pas goed tot hun recht als je ze niet te veel bewerkt.
In Wallonië hebben we van de beste kalk ter wereld in een industrie die dan wel veel CO2-impact heeft, maar die tegelijk erg efficiënt geworden is (zie punt 1).
5.
Onze aanpak is degelijk onderbouwd en vakkundig en we streven naar een continue verbetering in praktische uitvoerbaarheid
Onze aanpak is degelijk onderbouwd en vakkundig en we streven naar een continue verbetering in praktische uitvoerbaarheid
We zijn een netwerk van natuurlijke bouwers die op zoek gaan naar de beste bouwmaterialen. Vaak gaat het om eenvoudige materialen waar geen grote industrie of marketingmachine achter zit. Nochtans verdienen die materialen meer dan ooit een degelijke omkadering die hun uitzonderlijke kwaliteiten goed in de verf zet. Woonder bouwt die omkadering stap voor stap uit. Enerzijds meten we de kwaliteiten die gevraagd worden van een bouwmateriaal (energieprestatie, druksterkte, akoestiek, brandweerstand…), anderzijds meten we ook die kwaliteiten die nog niet door regelgeving gevraagd worden. Het zijn immers net die kwaliteiten waarin natuurlijk bouwen uitblinkt.
We gaan ook samen op zoek naar de beste manier om met die natuurlijke materialen te bouwen. Aannemers, architecten en soms ook zelfbouwers testen en innoveren: er zit bakken ervaring en goesting in ons netwerk! We inspireren elkaar en leren van elkaar. Wil jij dat ook? Kom erbij!
We bouwen op een manier die wat ongewoon is, maar helemaal niet nieuw. Bovendien groeit natuurlijk bouwen wereldwijd met rasse schreden. Woonder heeft contact met natuurlijke bouwers en onderzoekers van natuurlijk bouwen wereldwijd. We vertellen elkaar welke ontwikkelingen we maakten, leggen vragen aan elkaar voor en inspireren elkaar om samen te groeien in natuurlijk bouwen.
6.
We minimaliseren de impact van bouwen en wonen op omgeving, milieu en klimaat en zoeken naar een positieve impact
Goed natuurlijk bouwen heeft een positieve impact. Hoe bouw je goed?
zoek de juiste plek
werk samen
hergebruik wat er al is
voeg natuur toe
hou het simpel
plan multifunctioneel
ontwerp modulair tot op materiaalniveau
7.
We bouwen samen met bouwpartners en bouwheren wiens waarden in lijn liggen met die van ons. We zitten samen in de boot.
Bouwen met een positieve impact is ook zorgzaam omgaan met bouwpartners, bewoners en de omgeving. We staan daar zelf voor en we willen samenwerken met wie daar mee voor staat. Dit manifest wordt onderschreven door alle bouwpartners die vennoot zijn van woonder cv. Ze onderschrijven ook het charter van woonder.
Samen maken we van natuurlijk bouwen de logische norm en waar nodig (her)definiëren we het kader om dit mogelijk te maken.
We blijven verder ontwikkelen om steeds meer en beter natuurlijk te bouwen.
We gebruiken almaar meer natuurlijke materialen, met een nog beter doordacht (her)gebruik van materialen en ruimte.
We stellen onze manier van werken, de wettelijke normen en gangbare praktijken continu in vraag.
We passen een faire verloning toe voor iedereen die deelneemt aan het bouwproces.
We hanteren een transparante en proactieve communicatie met de klant, aannemer, architect en andere betrokkenen.
We houden rekening met de impact van bouwen en wonen op omgeving, milieu en klimaat en zoeken naar een positieve impact.
8.
We bouwen integrale gebouwen
Een gebouw kan gewoon kloppen als we samen van bij het begin nadenken over het geheel. Er komt veel meer kijken bij natuurlijk bouwen dan het gebouw zelf. Natuurlijk bouwen is een (ge)bouwconcept met impact op de omgeving en op mensen. We bouwen consequent met respect voor wat er al is op een plek (een gebouw, de natuur, de buren, …) en met respect voor de toekomst. Meer nog: we willen dat zij ook impact hebben, impliciet of expliciet, op de manier waarop we bouwen en het project mee richting geven.
9.
We bouwen esthetische en aantrekkelijke gebouwen
Mooie en goede gebouwen worden gewaardeerd en gaan gemakkelijker lang mee. Gevoel voor schoonheid is subjectief en gebonden aan een tijdsgeest. Toch merk je het als er over een gebouw nagedacht is, als er aandacht was voor detail, voor verhoudingen, voor de juiste materialen, als het concept uitgezuiverd werd, als het met vakkennis gebouwd werd. Die enigszins bescheiden vorm van esthetiek houdt een gebouw aantrekkelijk doorheen de tijd. Zo is esthetiek ook een belangrijk aspect van ecologie.
10.
We willen uiteindelijk dat de bouwheer gelukkig is in zijn woonder-gebouw en dat de bouwers en ontwerpers er trots op zijn.
Op den duur gaat je natuurlijke huis aanvoelen alsof het de enige mogelijke goede keuze was, en dat willen we net bereiken. Een beetje zoals je kind zijn naam kreeg, maar dat het nadien lijkt alsof hij die naam altijd al had. Jouw lievelingsplek!